آسیب پذیری عناصر کالبدی سکونتگاه های روستایی در مناطق زلزله خیز

نویسندگان

محمود فال سلیمان

محمد حجی پور

کمال جمشیدی

چکیده

ایران از نظر بحران­های زیست­محیطی، ده کشور اول دنیا محسوب می­شود. از آن­جایی­که زلزله به­ عنوان یکی از مخاطرات زمین­ساخت، در کوتاه­ترین زمان بیش­ترین سطح تلفات انسانی و مالی را دارد، از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. سکونتگاه­های روستایی ـ که دارای بیش­ترین پراکنش جغرافیایی است. در مقایسه با مراکز شهری، همواره آسیب­پذیرترین فضاهای انسانی در برابر تهدیدات ناشی از این مخاطره طبیعی نیز بوده است. پژوهش حاضر با انتخاب یک محور جغرافیایی زلزله­خیز در شرق ایران (شهرستان­های قاینات و زیرکوه) تلاش کرده تا میزان آسیب­پذیری روستاهای شهرستان را با توجه به استقرار در منطقه­ی خطر زلزله طبقه­بندی کرده، سپس در اولویت­بندی و اجرای فعالیت­های به­سازی و مقاوم­سازی مساکن روستایی، به سازمان­های ذیربط یاری رساند. این مقاله با رویکردی کاربردی و با روشی اکتشافی نوشته شده است. داده­های لازم، با مطالعات اسنادی تهیه شده است؛ به گونه­ای که ابتدا نقشه 1:250.000 زمین­ساخت منطقه استخراج و پس از ورود به محیطِ gis، با توجه به روند، طول و فاصله­ی گسل­ها تا نقاط روستایی، نقشه­ی پهنه­بندی از نظر میزان آسیب­پذیری منطقه از خطر زلزله در سه طبقه­ی «بسیار پرخطر»، «پر خطر» و «خطرناک» تهیه شد. در گام بعدی پس از بررسی وضعیت مساکن روستایی در منطقه­ی مورد[1] مطالعه و روند به­سازی آن، فضاهای روستایی اولویت­دار از میان 357 کانون روستایی شهرستان تعیین شد که باید در رأس توجه سازمان­های مربوطه برای انجام مقاوم­سازی قرار گیرد. نتایج نشان داد در اولویتِ نخست: روستاهای حد فاصل شهرهای زهان و اسفدن (یعنی افین) و غربی­ترین روستای شهر قائن (یعنی شهرک هاشمیه) قرار می­گیرد؛ در اولویت دوم: روستاهای واقع در بین شهرهای اسفدن، حاجی­­آباد (به ویژه جنوب آن) و زهان- که این محدوده، تشکیل اضلاع یک مثلث را می­دهد - قرار دارد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی و اولویّت بندی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی استان خوزستان در برابر مخاطرات طبیعی

مخاطرات محیطی همواره تهدیدی برای سکونتگاه­های انسانی است. این تأثیرات در فضاهای روستایی و در مناطق مختلف کشور با توجّه به نوع مخاطرات متفاوت است. سکونتگاه­های روستایی با توجّه به خصوصیّات گوناگون نظیر موقعیّت جغرافیایی روستاها، ساختار کالبدی - فضایی، نوع مخاطره­پذیری، بیشترین بحران­ها را در زمان بروز مخاطرات تجربه خواهند نمود. شناسایی آسیب­پذیری سکونتگاه­های روستایی با در نظر گرفتن متغیّر­ها و عوامل...

متن کامل

سنجش ضریب آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی در برابر زلزله مطالعه موردی: دهستان دهدشت غربی

دهستان دهدشت غربی به دلیل ویژگی های طبیعی و جغرافیایی همچون نزدیکی به گسل، ساختار زمین شناسی، وجود زمین های پرشیب و همچنین مساکن نامقاوم، دارای خطر آسیب پذیری بالایی در برابر خطر زمین لرزه می باشد. روش این مطالعه توصیفی – تحلیلی و ماهیت آن کاربردی است که با استفاده از مدل fahp و سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) به تهیه نقشه آسیب پذیری اقدام گردیده است و پهنه های آسیب پذیر در برابر خطر زمین لرزه م...

ارزیابی آسیب پذیری کالبدی شهر اهر در برابر بحران زلزله

همگام با رشد شتاب زده شهرها و پیچیده شدن فرآیندهای درونی جوامع، بر تعداد بحران ها و پیچیدگی شهرها نیز افزوده می شود و در پی آن، آسیب پذیری افزایش می یابد. با توجه به اینکه که انسان محوریت اصلی در آسیب پذیری و مقابله با بحران است و نیز فضاهای شهری دربرگیرنده بیشترین جمعیت هستند، توجه به این فضاها نیاز مبرم عصر کنونی می باشد. در این راستا به منظور سیاست گذاری کاهش آسیب پذیری فضاهای شهری در مقابل ...

متن کامل

آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی از فعالیت گسل و ضورت جابجایی آنها

گسل شمالی میشو با جهت شرقی ـ غربی در دامنة شمالی تودة کوهستانی میشوداغ آذربایجان (شمالغرب ایران) کشیده شده است. مطالعات انجام شده روی عملکرد این گسل و شاخه های فرعی آن نشانگر فعال بودن آنهاست. گسل مزبور واحدهای زمین شناختی و توپوگرافیکی دامنة شمالی میشو را از هم جدا نموده و از این طریق نه تنها نقش مؤثری در مکان گزینی روستاهای واقع در مسیر یا مجاورت گسل(گلجار، محبوب آباد، انامق، عیش آباد، پیربال...

متن کامل

نقش برنامه ریزی کالبدی در کاهش آسیب پذیری شهرها در برابر خطرات زلزله

آمادگی قبلی برای برخورد با زلزله، یکی ازمهم‌ترین عوامل در کاهش خسارت‌های ناشی از زلزله است‌. آمادگی برای برخورد با زلزله جنبه‌های گوناگونی دارد و می‌توان با استفاده از تمهیدات برنامه‌ریزی کالبدی، شهرها را به گونه‌ای طراحی و برنامه‌ریزی کرد که به هنگام زلزله کمترین آسیب به آن‌ها وارد شود. در این مقاله شناساندن نقش      برنامه‌ریزی شهری و کالبدی و موضوعات مرتبط با آن مانند: « ‌ساختار شهر، بافت شه...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مجله آمایش جغرافیایی فضا

ناشر: دانشگاه گلستان

ISSN 7421-2251

دوره 2

شماره 6 2012

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023